Nodüler Guvatr

Nodüller tiroid içinde görülebilen küresel veya elipsoid oluşumlardır. Büyüklükleri birkaç milimetreden, 5-6 cm kadar olabilirler. Bir tek nodül veya daha fazla nodül bulunabilir. Birden fazla nodül olduğunda, buna tıbben multinoüler guvatr diyoruz. Nodüller bir çok sebepten kaynaklanmaktadır. Basit tiroid hücre çoğalması ile oluşanlara, kolloid nodül denilmektedir, en sık olan bunlardır. Tüm nodüller neredeyse yüzde seksenini oluştururlar. Diğer nodül sebepleri arasında iltihabi nodüller, kistler, iyi huylu tümörler ve tiroid kanserleri sayılabilir. Nodüller olasılıklar arasında tiroid kanserleri de olduğu için önemlidirler. Ancak tüm nodüllerin ancak yüzde bir ile beşi kanserdir. Görüldüğü gibi nodüllerin büyük çoğunluğunun kanserle uzaktan yakından ilgisi yoktur. Ancak herhangi bir nodül tesbit edildiğinde bunun kanser olmadığını ispat, takip eden doktorun sorumluluğudur. Doktor önemsizdir dememeli, nodülleri dikkatle izlemelidir. Buna karşın bazı doktorlarca da, nodül 1 cm, özellikle de 2 cm üzerinde olduğu zaman, kanser endişesiyle hemen operasyon önerilmektedir. Artık kesin olarak öyle bir yaklaşım yoktur. Aşağıda verilen uluslararası konsensus basamaklamada nodül = operasyon gibi bir yaklaşım yoktur.

Nodül takip , tedavi ve ameliyatları, artık son yıllarda Amerikan Tiroid Derneği (ATA) 2006 ve 2009 yıllarında ve Avrupa tiroid derneğinin (ETA) 2009 yıllında yayınladığı kılavuzlar doğrultusunda yapılmaktadır. Bu kılavuzlara göre nodüller ultrasonla izlenmeli, ultrasonun ön gördüğü nodüllere İİAB (ince iğne aspirasyon biyopsisi) yapılmalıdır. Burada en önemli noktalar:

• Ultrason çok özenli yapılmalıdır. Cihazın en son teknoloji olması yeterli değildir. Ultrasonu yapan uzmanın son derecede titiz bilgili ve deneyimli olması önemlidir. Bunu ben tiroid ultrasonoloğu olarak isimlendiriyorum. Tiroid ultrasonologları tiroide ve varsa nodüllere ilişkin detayları raporlarında tam olarak yazan, bunların kliinik olarak değerlendrimesinde tutarlı olan, kanser şüpheli belirttikleri nodüllerde operasyon sonrası büyük tutarlılıkla kanser gelen, tiroid ultrason uzmanlarıdır. Tiroidi takip eden doktorun bazı ultrasonları beğenmeyip, güvendiği yerde tekrarlamasında çoğu kez haklı nedenler vardır.
• İİAB, en gerekli nodül veya nodüllere yapılmalıdır. En büyük nodülü değilde bazen küçük bir nodülü Ultrason uzmanı kanser riski bağlamında önemli bulabilir, biyopsi önceliği bu nodüle olmalıdır.
• Biyopsi örneklerini inceleyen patolog (sitolog) tiroid patolojisinde deneyimli olmalıdır. Yanlış yorumu boşuna operasyona veya gereken operasyondan hatalı olarak vazgeçilmesine sebep olabilir.

İİAB sonucu patoloji

• kanser
• kanser şüphesi
• ara şekil
• selim (benign)
• yetersiz örnek olarak rapor edilmiş olabilir.

Yetersiz örnek durumunda İİAB 3 ay sonra tekrarlanır. Selim (benign) olanlar doktoru tarafında 6-12 aralarla takibe alınır; ilk üçü şık ise operasyona verilir.

Operasyon varsa tiroid cerrahı (endokrin cerrah) tarafında tarafından uygulanmalıdır. Endokrin cerrah sayısı ülkemizde henüz sayıca çok azdır. Endokrin cerrah yoksa bu konuda gerçekten deneyimli, konuya hakim, daha önceki operasyonlarında başarı oranı yüksek genel cerrahlara da yaptırılabilinir. Amerikan Tiroid Derneği (ATA) tiroid operasyonu için deneyimli genel cerrahı yılda komplikasyonsuz en az 100 tiroid operasyonu yapmış cerrah olarak tarif etmektedir. Yine ATA komlikasyonsuz en az 30 tiroid operasyonu yapmış genel cerrahı da kabul edilebilir olarak bildirmektedir. Kanser veya kanser şüphesinde total tiroidektomi, yani görünen tüm tiroid çıkarılır. Ancak İİAB raporunda ara tipteki nodüllerde ise totale yakın tiroidektomi yapılır, bunda 3-4 gr kadar tiroid dokusu birakılmaktadır. Operasyonda sonra ömür boyu tiroid hormonu kullanılmalıdır. Her 6-12 ayda bir takip eden doktoruna (cerraha değil), kontroluna gider (dahiliye uzmanı veya endokrin uzmanı). Ancak operasyon sonrası kanser bulunursa endokrin uzmanının takibine girer.

Guvatr olan veya ilaç, radyoiyot veya cerrahi guvatr tedavisi olan herkez en az yılda bir defa bu konuyla ilgili olan doktoruna gitmelidir.